[ Pobierz całość w formacie PDF ]
WYŻSZA SZKOŁA ZARZĄDZANIA I PRAWA
im. Heleny Chodkowskiej
W WARSZAWIE
Praca semestralna
Bezpieczeństwo publiczne
Magdalena Antonowicz
Nr albumu: 14827
Kierunek: zarządzanie
Kinga Łukasik
Nr albumu: 14809
Kierunek: zarządzanie
Warszawa 2011
SPIS TREŚCI
Wstęp....................................................................................................................................................3
Bezpieczeństwo publiczne a porządek publiczny.................................................................................5
Historia bezpieczeństwa publicznego...................................................................................................6
Współczesne zagrożenia bezpieczeństwa publicznego........................................................................7
Organy stojące na straży bezpieczeństwa publicznego......................................................................12
Zakończenie........................................................................................................................................15
Bibliografia.........................................................................................................................................16
WSTĘP
Bezpieczeństwo jest podstawową potrzebą każdego człowieka, a jego niezaspokojenie nie
pozwala na realizację innych potrzeb i utrudnia rozwój jednostki. Potwierdza to między innymi
znana powszechnie teoria hierarchii potrzeb A. Maslowa, zgodnie z którą bezpieczeństwo jest drugą
w hierarchii ważności potrzebą ludzką (tuż po potrzebach fizjologicznych takich jak: głód,
pragnienie).
Bezpieczeństwo jest z jednej strony określoną wartością społeczną, cywilizacyjną,
kulturową, polityczną, ekonomiczną i ekologiczną, a z drugiej zaś wartością egzystencjalną,
moralną i duchową. Przy tym jest to wartość fundamentalna, do której nie dąży się ze względu
na nią samą, ale z uwagi na inne wartości, które ona zabezpiecza.
Żyjemy w świecie, w których zagrożenie bezpieczeństwa publicznego rośnie z dnia na dzień,
a w niektórych obszarach przekracza nawet wyobraźnie przeciętnego człowieka. Rodzi się pytanie,
gdzie człowiek tak naprawdę może być bezpieczny, jeśli świat dąży do totalnego niemalże
zagrożenia bezpieczeństwa. Należy pamiętać, że stan bezpieczeństwa wpływa na rozwój
cywilizacyjny człowieka. Wpływa na kształtowanie warunków w jakich on żyje. Takie stwierdzenie
znalazło również potwierdzenie w Polsce zwłaszcza w ostatnich latach. Każdy obywatel naszego
państwa jaki i ludność całego świata bez względu na wiek i pozycję społeczną chce być bezpieczny
w miejscu w którym mieszka, pracuje czy wypoczywa. Każdy z nas chce czuć się bezpiecznie
w miejscach użyteczności publicznej, parkach, komunikacji miejskiej, urzędach, pubach, teatrach
itp.. W państwach demokratycznych, między innymi w Polsce bezpieczeństwo jest prawnie
zagwarantowana ustawą konstytucyjną, a ponadto wpływa na to fakt życia w kraju cywilizowanym.
Biorąc pod uwagę genezę bezpieczeństwa publicznego zechcemy w naszej pracy spróbować
pokazać procesy zachodzących zmian na przestrzeni wieków z punktu widzenia zagrożeń
bezpieczeństwa publicznego. Także, podejmiemy próbę przedstawienia rozwoju organów stojących
na straży bezpieczeństwa i porządku publicznego, całościowego potraktowania zagrożeń i jego
skutków dla życia i zdrowia człowieka obecnie i w najbliższej przyszłości. Oraz zaprezentowania
modelowego systemu bezpieczeństwa publicznego z określeniem jego podstawowych funkcji
w państwie demokratycznym.
BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE A PORZĄDEK PUBLICZNY
Scharakteryzowanie pojęcia bezpieczeństwo publiczne jest procesem trudnym
i niejednoznacznym. W związku z czy zaczniemy od pojęcia prostszego jakim jest
„bezpieczeństwo”.
Termin „bezpieczeństwo” wywodzi się z języka łacińskiego od securitas. Gdzie pierwszy człon
pochodzi od sine – bez, drugi człon cura – zmartwienie, strach, obawa. W ujęciu lapidarnym to brak
zmartwień i poczucia strachu.
A. Dmowska w słowniku współczesnego języka polskiego termin bezpieczeństwo definiuje jako
„stan psychiczny lub prawny, w którym jednostka ma poczucie pewności, oparcie w drugiej osobie
lub sprawnie działającym systemie prawnym: przeciwieństwo zagrożenia”.
1
Próby zdefiniowania pojęć bezpieczeństwo publiczne oraz porządek publiczny
podejmowane były niejednokrotnie w polskiej literaturze naukowej. W zasadzie większość autorów
zajmujących się tym problemem uważa interesujące nas pojęcie za nieokreślone, a więc trudne do
zdefiniowania. W okresie międzywojennym w Polsce problemem tym zajmowali się między innymi
W. Czapiński i W. Kawka. W. Czapiński bardzo ściśle wiązał te pojęcia z ich treścią, której jednak
w sposób dokładny nie formułował. W konsekwencji jego wywody okazały się mało precyzyjne
i w zasadzie ich nie wyjaśniały. Bardziej precyzyjne określenie tych pojęć można znaleźć
w rozważaniach W. Kawki. Stwierdza on, że „porządek publiczny, spokój i bezpieczeństwo to
elementy charakterystyczne dla pewnego stanu, umożliwiające zorganizowanie społeczeństwu
niezakłóconego współżycia oraz rozwój”.
2
Jako bezpieczeństwo publiczne uznaje on: „stan,
w którym ogół społeczeństwa i jego interesy, jako też państwo wraz ze swymi celami, mają
zapewnioną ochronę od szkód zagrażających im z jakiegokolwiek źródła. Z kolei porządkiem
publicznym: nazywamy zespół norm [nie tylko prawnych], których przestrzeganie warunkuje
normalne współżycie jednostek ludzkich w organizacji państwowej.”
3
Warto też nadmienić, że i ten
autor wskazuje, iż: pojęcie porządku publicznego zlewa się często z pojęciem
bezpieczeństwa. Warto wskazać również na stanowisko S. Glasera. Według niego: „Porządek
publiczny to stan bezpieczeństwa istniejący w społeczeństwie, stan niezakłóconego panowania
porządku prawnego albo też, z punktu widzenia podmiotowego, stan świadomości społeczeństwa
o istnieniu tego stanu.”
4
Definicja ta prezentuje ujęcie bardzo szerokie, łączące zarówno
płaszczyznę obiektywną, jak i subiektywną, stanowiąc też odwołanie się do znaczenia materialnego.
Syntetyczność ujęcia S. Glasera wytłumaczyć również można faktem, że znajduje się ono jako
uwaga poboczna, poczyniona na marginesie rozważań o podstawowych instytucjach prawa karnego
materialnego.
Inne określenie pojęć bezpieczeństwo publiczne i porządek publiczny podaje E. Ura.
Według niego bezpieczeństwo publiczne to: „taki stan, w którym ogółowi obywateli indywidualnie
nieoznaczonych, żyjących w państwie i społeczeństwie, nie grozi żadne niebezpieczeństwo, i to
niezależnie od tego, jakie byłoby jego źródło”.
5
Z powyższego stwierdzenia wynika, że bezpieczeństwo publiczne można przyporządkować do
określonego stanu faktycznego, natomiast porządek publiczny jest związany z zadaniami
i działalnością organów administracji państwowej.
__________________
1
A. Dmowska , „Słownik współczesnego języka polskiego”, s. 30
2,3
W. Kawka, „Policja w ujęciu historycznym i współczesnym”, s. 46
4
S. Glaser, „Polskie prawo karne w zarysie”, s. 355
5
E. Ura, „Prawo administracyjne”, s. 97
Porządek publiczny, zdaniem tego autora, odnosi się do tych zadań organów spraw
wewnętrznych i innych organów administracji oraz niektórych organizacji społecznych, które
bezpośrednio wiążą się z utrzymaniem porządku umożliwiającego normalny rozwój życia
w państwie. Całkiem odwrotne natomiast konsekwencje przemyśleń w tym kierunku wydaje się
wyciągać E. Pływaczewski, gdyż stwierdza on, że: „bezpieczeństwo publiczne jest wyższym
stopniem porządku publicznego”.
6
Najbardziej naukowo pogłębione rozważania w tym zakresie można, jak się wydaje, spotkać
u J. Zaborowskiego. Jest on zwolennikiem ujęcia obiektywnego i materialnego. Według tego autora
bezpieczeństwo publiczne to: „taki stan faktyczny wewnątrz państwa, który umożliwia bez
narażenia na szkody (wywołane zarówno zachowaniem ludzi, jak i działaniem sił natury, techniki
itp.) normalne funkcjonowanie organizacji państwowej i realizację jej interesów, zachowanie życia,
zdrowia i mienia jednostek żyjących w tej organizacji (...) oraz korzystanie przez te jednostki
z praw i swobód zagwarantowanych konstytucją i innymi przepisami prawa”.
7
W podobnym duchu
definiuje również porządek publiczny jako: „stan faktyczny wewnątrz państwa, regulowany
normami prawnymi i pozaprawnymi (...), których przestrzeganie umożliwia normalne współżycie
jednostek w organizacji państwowej”.
8
W swych rozważaniach przedstawia też szereg dalszych tez,
jak np. o częściowym pokrywaniu się zakresu bezpieczeństwa publicznego i porządku publicznego,
o tym, że w zakres tego drugiego wchodzi również spokój publiczny oraz ład publiczny, że pojęcie
porządek prawny również częściowo tylko pokrywa się z pojęciami powyższymi.
Reasumując dotychczasowe rozważania, należy stwierdzić, iż bezpieczeństwo
publiczne oraz porządek publiczny to stany przejawiające się ochroną porządku prawnego, życia
i zdrowia obywateli oraz majątku narodowego przed bezprawnymi działaniami.
HISTORIA BEZPIECZEŃSTWA PUBLICZNEGO
Na zagadnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego, tak jak na każde zjawisko
społeczne, należy spojrzeć w przekroju historycznym. Pozwala to na bliższe zrozumienie tej
złożonej problematyki.
Państwo, jako instytucja prawna ulegało w ciągu wieków różnym przeobrażeniom.
Każda formacja społeczno–polityczna niosła ze sobą nowe rozwiązania. W każdej z nich
występowały w takiej lub innej formie organa bezpieczeństwa i porządku publicznego, najczęściej
nazywane „policją”.
„Pojęcie policji sięga czasów starożytnych. Termin „policja” pochodzi od greckiego słowa
„polis” określającego miasto oraz od słowa „politeia” oznaczającego dobrobyt i bezpieczeństwo
jego mieszkańców. „Politeia” w miastach i państwach była przedmiotem troski wszystkich
obywateli, stanowiąc zarazem wspólny i demokratyczny obowiązek. Rzymianie przyjęli
i zlatynizowali ten termin, tworząc pojęcie „politia” i przenosząc kompetencje na cesarza, w ramach
najwyższego zwierzchnictwa imperialnego. Siła policji, jak uważano, leżała w samym sercu władzy
państwowej.
W średniowieczu natomiast obok wyrazu „politia” , ukazuje się „policite” i „police”, którym
nazywano działalność państwa zmierzającą do zapewnienia bezpieczeństwa, porządku i dobrobytu.
____________________
6
E. Pływaszewski, „Przestępstwo czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego”, s. 16
7, 8
J. Zaborowski, „Prawne środki zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego”, s. 129
[ Pobierz całość w formacie PDF ]