[ Pobierz całość w formacie PDF ]
CIA
Ł
O CZ
Ł
OWIEKA 9
Mi
êœ
nie
Mi
ê
sie
ñ
czo
ł
owy
-
porusza brwiami
'
skór
¹
na czo'e
M,
ê
s,e
ñ
okr
ê¿
ny oka
-
otwiera i zamyka oko
Mi
ê
sie
ñ
okr
ê¿
ny ust
-
ruchy warg
G
Ł
ÓWNE
MI
ʌ
NIE
SZKIELETOWE
PRZÓD
Mi
ê
sie
ñ
piersiowy
wi
ê
kszy - ruchy
ramienia
na boki
Mi
ê
sie
ñ
dwug
ł
owy
-
zgina rami
ê
-
Mi
êœ
nie
sko
œ
ne
zewn
ê
-
trzne
-
i
unosz
¹
¿
ebra,
zwi
ê
kszaj
¹
obj
ê
to
Ͼ
klatki
piersiowej
Zgina
przedrami
ê
Rozci
¹
ga
przed-
rami
ê
Tel
Mi
ê
sie
ñ
prosty brzucha
-
kontroluje ruchy
podczas oddychania, kaszlu,
kichania,
œ
miechu
I
Wszystkie czynne ruchy naszego
cia
ł
a, od
œ
ci
¹
gni
ê
cia brwi
do wysokiego skoku, s
¹
mo
¿
liwe
dzi
ê
ki dzia
ł
aniu mi
êœ
ni.
Od ich sprawno
œ
ci zale
¿
y równie
¿
przebieg wielu procesów
fizjologicznych, np. trawienie
pokarmu czy kr
¹¿
enie krwi.
Podnoszenie
ci
ê¿
arów rozwija
mi
êœ
nie, które staj
¹
si
ê
bardzo mocne.
Gdy nie pracuj
¹
-
1
s
ł
abn
¹
.
Postawa i ruch s
¹
wynikiem
wspótdziatania
mi
êœ
ni
szkieletowych.
Mi
ê
sie
ñ
krawiecki
Zginacze
-
kontroluj
¹
ruchy
nadgarstka
i palców
W "W Ty ró
¿
ni a si
ê
trzy typy mi
êœ
ni. Do
pierwszego zaliczane s
¹
mi
êœ
nie
T T szkieletowe (tzw. poprzecznie pr
¹¿
-
kowane) znajduj
¹
ce si
ê
pod kontrol
¹
mózgu. Ich
dzia
ł
anie zale
¿
y od naszej woli. Wspó
ł
dzia
ł
aj
¹
c
z ko
Ͼ
mi i
œ
ci
ê
gnami odpowiadaj
¹
za okre
œ
lone
ruchy cia
ł
a. np. u
œ
miech i wbieganie po scho-
dach. Drugi typ to mi
êœ
nie g
ł
adkie (tak wygl
¹
da-
j
¹
pod mikroskopem - st
¹
d ta nazwa), zwi
¹
zane
z niezale
¿
nymi od woli czynno
œ
ciami narz
¹
dów
wewn
ê
trznych, takich jak ruchy jelita czy p
ê
che-
rza. Trzeci typ to mi
ê
sie
ñ
sercowy, podstawowy
..
materia
ł
"
,
z którego zbudowane jest serce.
"
Wi
ê
kszo
Ͼ
mi
êœ
ni poprzecznie pr
¹¿
kowa-
nych przytwierdzona jest do ko
œ
ci - bezpo
œ
red-
nio lub za pomoc
¹
œ
ci
ê
gien.
Œ
ci
ê
gno ma kszta
ł
t
wst
ê
gi zbudowanej z w
ł
óknistej i zbitej tkanki
ł¹
cznej. Jest ono z jednej strony umocowane do
mi
êœ
nia, a z drugiej do ko
œ
ci. Niektóre mi
êœ
nie
s
¹
przyczepione do b
ł
on
œ
luzowych lub skóry.
Mi
ê
sie
ñ
czworo-
g
ł
owy uda
-
prostuje nog
ê
w stawie kolano-
wym i zgina
w biodrowym
/
Budowa mi
êœ
ni
Podstawow
¹
jednostk
¹
strukturaln
¹
ka
¿
dego
mi
êœ
nia s
¹
wtókienka kurczliwe (miofibrylle)
zbudowane z dwóch rodzajów bia
ł
ek kurczli-
wych: aktyny i miozyny. W
ł
ókienka s
¹
tak
drobne,
¿
e mo
¿
na je dostrzec tylko pod mikro-
skopem. We w
ł
ókienkach mi
êœ
ni poprzecznie
pr
¹¿
kowanych bia
ł
ka kurczliwe s
¹
tak usytu-
owane.
¿
e miejscami maj
¹
ró
¿
ny wspó
ł
czynnik
za
ł
amania
œ
wiat
ł
a, co daje efekt pr
¹¿
kowania.
Mi
êœ
nie g
ł
adkie sprawiaj
¹
wra
¿
enie jednorod-
nych (st
¹
d ich nazwa). Skurcz mi
êœ
nia nast
ê
pu-
je wtedy, gdy w
ł
ókienka miozyny ..w
œ
lizguj
¹
si
ê
"
Zfli
nacze
-
kontroluj
¹
ruchy
stóp i kostek
(w stawie
skokowym)
Rozmieszczenie
mi
êœ
ni szkieletowych
Mi
êœ
nie szkieletowe u
ł
o
¿
one s
¹
g
ł
ównie wzd
ł
u
¿
cia
ł
a, stanowi
¹
c znaczn
¹
cz
êœæ
jego masy - oko-
ł
o 25%. nawet u noworodka. Uczestnicz
¹
w ru-
chach ró
¿
nych cz
êœ
ci cia
ł
a. np. ma
ł
y mi
ê
sie
ñ
strzemi
¹
czkowy porusza strzemi
¹
czkiem. a po-
t
ê¿
ny mi
ê
sie
ñ
po
œ
ladkowy wielki, tworz
¹
cy po-
œ
ladek. bierze udziat w ruchach stawu biodro-
wego.
i
i*
pomi
ê
dzy w
ł
ókienka aktyny.
27
9 MI
ʌ
NIE
ibrylle wype
ł
niaji} komórki (miocyty)
tkanki mi
êœ
niowej. W przypadku mi
êœ
ni g
ł
ad-
kich ka
¿
da komórka jest wyd
ł
u
¿
ona, stanowi
tzw. w
ł
ókno mi
êœ
niowe. W
ł
ókna s
¹
po
ł¹
czone
ze sob
¹
za pomoc
¹
tkanki
ł¹
cznej, tworz
¹
c mi
ê
-
œ
nie g
ł
adkie. W mi
êœ
niach poprzecznie pr
¹¿
ko-
wanych nie mo
¿
na rozró
¿
ni
æ
poszczegó
ł
nych
miocytów. W
ł
ókno mi
êœ
niowe nie stanowi jed-
Mio
ruchy) cz
êœ
ci kory mózgowej ..opuszczaj
¹
"
rdze
ñ
jako pojedyncze nerwy rozchodz
¹
ce si
ê
do poszczególnych mi
êœ
ni. Je
œ
li mi
ê
sie
ñ
zosta-
nie pozbawiony pobudzenia elektrycznego
w postaci impulsów elektrycznych przewodzo-
nych drog
¹
nerwow
¹
, traci zdolno
Ͼ
skurczu
i zaczyna zanika
æ
.
W ka
¿
dym mi
êœ
niu znajduj
¹
si
ê
obszary.
Mi
ê
sie
ñ
mostkowo-
-
obojczykowo-sutkowy
-
obraca gtow
¹
.
ruchy gtowy na boki,
pomaga w pochylaniu
prostowaniu g
ł
owy
1
G
Ł
ÓWNE
MI
ʌ
NIE
SZKIELETOWE
TY
Ł
L
nej komórki, jest nim struktura powsta
ł
a z po
ł¹
- w których nerwy stykaj
¹
si
ê
z w
ł
óknami mi
ê
-
czenia si
ê
wielu komórek. Do ka
¿
dego docho-
œ
niowymi. ..Si
ł
a
"
impulsu elektrycznego docie-
Mi
ê
sie
ñ
czworoboczny
i naramienny
-
BUDOWA MI
ʌ
NIA
Mi
ê
sie
ñ
ob
ł
y wi
ê
kszy
-
unoszenie,
A opuszczanie
i rotacja w sta-
wie barkowym
Mi
êœ
nie szkieletowe zbudo-
wane s
¹
z drobnych
w
ł
ókienek mi
êœ
niowych,
wchodz
¹
cych w sk
ł
ad
w
ł
ókien, po
ł¹
czonych
w wi
¹
zki.
rotacja
(obrót)
ramienia
Mi
ê
sie
ñ
najszerszy
grzbietu
-
Mi
ê
sie
ñ
trojg
ł
owy
-
kontroluje
ruchy tu
ł
owia
prostuje
ko
ñ
czyn
ê
górn
¹
w stawie
ł
okciowym
Dzia
ł
anie przeciwstaw-
nych mi
êœ
ni w ramieniu.
Mi
ê
sie
ñ
dwug
ł
owy
kurcz
¹
c si
ê
unosi Mi
ê
sie
ñ
przedrami
ê
, a trojg
ł
owy
trojg
ł
owy
kurcz
¹
c si
ê
opuszcza je Mi
ê
sie
ñ
-I
w dó
ł
.
dwug
ł
owy
4i "
Mi
ê
sie
ñ
dwug
ł
owy
r I
S Mi
ê
sie
ñ
W li trojg
ł
owy
Mi
êœ
nie zgiiiaj|ce
grzbietowo nadgarstek
prostuj
¹
ce palce
Mi
ê
sie
ñ
po
œ
ladkowy
wielki - bierze udzia
ł
w utrzymaniu
wyprostowanej
postawy i ruchu
ko
ñ
czyny dolnej
Mi
ê
sie
ñ
dwug
ł
owy
uda; pasmo biodro-
wo-piszczelowe
-
kontroluj
¹
stanie.
bieganie i utrzymanie
równowagi
raj
¹
cego do mi
êœ
nia jest niewielka. Przej
œ
cie
impulsu wywo
ł
uj
¹
cego skurcz odbywa si
ê
w specjalnej p
ł
ytce motorycznej znajduj
¹
cej si
ê
w miejscu zetkni
ê
cia si
ê
w
ł
ókna nerwowego
z w
ł
óknem mi
êœ
niowym. Przewodzony wzd
ł
u
¿
nerwu nie pobudza mi
êœ
nia bezpo
œ
rednio, wy-
wo
ł
uje natomiast wydzielenie przez zako
ñ
cze-
nia w
ł
ókien nerwów ych neurohormonu - acety-
locholiny. który wywo
ł
uje skurcz.
Mi
êœ
nie wspó
ł
dzia
ł
aj
¹
w grupach
kurcz
¹
c si
ê
i rozkurczaj
¹
c, co umo
¿
liwia
wykonywanie zarówno prostych
ruchów, np. poruszanie powiek
¹
jak
i skomplikowanych, wymagaj
¹
cych
du
¿
o energii, np. wysoki skok.
dz
¹
odr
ê
bne zako
ñ
czenia nerwowe. W
ł
ókna
mi
êœ
ni poprzecznie pr
¹¿
kowanych s
¹
zebrane
w wi
¹
zki otoczone tkank
¹
ł¹
czn
¹
w
ł
óknist
¹
.
która doprowadza do ka
¿
dej wi
¹
zki naczynia
krwiono
œ
ne i iimfatyczne.
Struktura mi
êœ
nia sercowego (widoczna pod
mikroskopem) jest bardzo podobna do struktu-
ry mi
êœ
ni poprzecznie pr
¹¿
kowanych (szkiele-
towych). z wyj
¹
tkiem tego.
¿
e poszczególne
w
ł
ókna krzy
¿
uj
¹
si
ê
mi
ê
dzy sob
¹
.
W tkance mi
êœ
niowej znajduj
¹
si
ê
rezerwy
Zginanie stawu
Kolanowego
Sita mi
êœ
ni
Œ
lizganie si
ê
w
ł
ókienek miozyny po w
ł
ókien-
kach aktyny jest procesem z
ł
o
¿
onym, pod-
czas którego wielokrotnie nast
ê
puje powstanie
i rozpad po
ł¹
cze
ñ
chemicznych pomi
ê
dzy nimi.
Ten proces wymaga energii, powsta
ł
ej dzi
ê
ki
tlenowemu rozk
ł
adowi substratów pokarmo-
wych w mitochondriach. Energia jest przecho-
wywana i przenoszona w postaci z
ł
o
¿
onego
zwi
¹
zku organicznego zwanego APT (kwasem
adenozynotrójfosforowym), bogatym w wyso-
koenergetyczne wi
¹
zania fosforanowe.
Mi
êœ
nie maj
¹
dwie grupy w
ł
ókien - jedn
¹
.
decyduj
¹
ce o sile skurczu i drug
¹
, która mie-
rzy
paliwa
"
dla mi
êœ
ni w postaci wielocukru - gli-
kogenu. Niezb
ê
dna im energia jest tworzona
w mitochondriach. znajduj
¹
cych si
ê
w komór-
kach. gdzie podczas procesu oddychania ko-
mórkowego. nast
ê
puje rozk
ł
ad cukrów i uwal-
niana jest energia.
W
ł
ókna nerwowe, biegn
¹
ce wzd
ł
u
¿
rdzenia
kr
ê
gowego od motorycznych (kontroluj
¹
cych
Mi
ê
sie
ñ
brzuchaty
ł
ydki - kontroluje
ruchy stopy i stawu
skokowego
.
.
rozci
¹
gni
ê
cie mi
êœ
ni. Tak uzyskana infor-
macja. przekazywana do mózgu, jest niezb
ê
dna
do kontrolowania aktywno
œ
ci mi
êœ
niowej.
"
patrz tak
¿
e
Cia
ł
o cz
ł
owieka 11 - KOORDYNACJA I KONTROLA
2S
[ Pobierz całość w formacie PDF ]